Pozyskiwanie środków z funduszy Unii Europejskiej – to nasza specjalność. Środki z nowej perspektywy finansowej 2014-2020 są największe jak do tej pory, ale i najtrudniejsze w uzyskaniu. Minęły czasy, kiedy wystarczyło mieć jakiś pomysł inwestycyjny i trochę własnych środków lub zdolność kredytową, aby po kilku miesiącach cieszyć się pieniędzmi z UE. Obecnie preferowane są przedsiębiorstwa stawiające na innowacyjność, współpracę z ośrodkami badawczymi, wpisujące się w inteligentne specjalizacje, chcące dbać o środowisko naturalne i rozwijające technologie energooszczędne. Nowa filozofia przyznawania środków związana jest ściśle ze strategią rozwoju Unii Europejskiej „Europa 2020” oraz strategiami krajowymi i regionalnymi.

W tej zakładce będziecie mogli Państwo zapoznać się z najważniejszymi tezami strategii „Europa 2020”, zrozumieć istotę innowacji i inteligentnych specjalizacji, sprawdzić, czy posiadacie status MŚP oraz dowiedzieć się, kiedy planowane są nabory wniosków.

STRATEGIA „EUROPA 2020”

Aby stawić czoła problemom, Unia Europejska i jej państwa członkowskie zainicjowały w 2010 r. strategię na rzecz zrównoważonego wzrostu w kolejnym dziesięcioleciu – pod nazwą „Europa 2020”. Komisja Europejska wskazała wiele problemów, oto niektóre z nich:

1. Około 25 proc. uczniów europejskich szkół nie potrafi dobrze czytać.

2. Zbyt wielu młodych ludzi porzuca naukę, nie uzyskawszy żadnych kwalifikacji.

3. Wprawdzie statystyki dotyczące osób, które zdobywają kwalifikacje na poziomie średnim, zdają się napawać większym optymizmem, jednak kwalifikacje te często rozmijają się z potrzebami rynkowymi.

4. Zaledwie jedna trzecia Europejczyków w wieku 25–34 lat ma wykształcenie wyższe (w Stanach Zjednoczonych jest to 40 proc., w Japonii – ponad 50 proc.).

5. Europejskie uczelnie wyższe zajmują słabe pozycje w światowych rankingach – tylko dwie z nich znalazły się na liście dwudziestu najlepszych. W pierwszej setce najlepszych uniwersytetów świata, 51 pochodzi z USA, z Europy 35, a Europy wschodniej i centralnej jeden – na miejscu 86 Uniwersytet w Moskwie. Polskie dwa uniwersytety – Warszawski i Jagielloński plasują się na pozycjach 300-400.

6. Liczba osób w wieku powyżej 60 lat rośnie dziś w tempie dwa razy szybszym niż przed rokiem 2007, tj. o ok. 2 mln osób rocznie – wcześniej był to 1 mln rocznie.

7. Ponieważ Europejczycy żyją teraz dłużej i mają mniej dzieci, coraz mniej osób pracujących musi utrzymywać rosnącą grupę emerytów i rencistów oraz płacić inne składki na system opieki społecznej.

8. Europejskie firmy mają obecnie zaledwie 25-procentowy udział w światowym rynku technologii informacyjnych i komunikacyjnych (ICT) wartym 2 biliony euro.

9. Uzależnienie UE od ropy, gazu i węgla naraża konsumentów i przedsiębiorców na ryzyko bolesnego szoku cenowego, zagraża naszemu bezpieczeństwu gospodarczemu, wywołuje niekorzystne zmiany klimatu.

10. Osiągnięcie celów w zakresie energii pozwoliłoby Europie zaoszczędzić do 2020 r. 60 mld euro na imporcie ropy naftowej i gazu, co miałoby zasadnicze znaczenie zarówno z punktu widzenia bezpieczeństwa energetycznego, jak i ze względów ekonomicznych.

11. Dalsza integracja europejskiego rynku energii może przynieść dodatkowe 0,6 do 0,8 proc. PKB.

12. Gdyby 20 proc. swojego zapotrzebowania na energię Europie udało się pokrywać ze źródeł odnawialnych, w UE mogłoby powstać ponad 600 tys. miejsc pracy. Dodatkowe 400 tys. powstałoby, gdybyśmy zrealizowali cel dotyczący 20-procentowej efektywności energetycznej.

13. Europejska siła robocza kurczy się wskutek zmian demograficznych – coraz mniej osób pracujących utrzymuje coraz większą grupę osób nieaktywnych zawodowo.

14. UE musi doprowadzić do wzrostu ogólnego wskaźnika zatrudnienia. Szczególnie niskie są wskaźniki zatrudnienia kobiet (63 proc., podczas gdy w przypadku mężczyzn w wieku 20-64 lat jest to 76 proc.) oraz osób starszych, w wieku 55–64 lat (46 proc., dla porównania w Stanach Zjednoczonych i Japonii – 62 proc.).

15. Dzień pracy Europejczyków jest krótki – o 10 proc. krótszy niż w przypadku Amerykanów czy Japończyków.

16. Kryzys gospodarczy sprawił, że stopa bezrobocia wśród młodzieży wzrosła do ponad 21 proc., a osobom bezrobotnym trudniej jest teraz znaleźć pracę.

17. Około 80 mln osób w UE posiada niskie lub podstawowe kwalifikacje, a co za tym idzie, w mniejszym stopniu korzysta z możliwości uczenia się przez całe życie niż lepiej wykształceni Europejczycy.

18. Do 2020 r. liczba stanowisk, które będą wymagały wysokich kwalifikacji, wzrośnie o 16 mln – jednocześnie zapotrzebowanie na pracowników niskowykwalifikowanych spadnie o 12 mln. Zdobywanie nowych kwalifikacji i ich rozwijanie staje się coraz istotniejsze.

19. Wyniki kilkuletnich badań pogrążyły Polskę, stawiając nasz kraj na podium najbardziej zatrutych krajów w Unii Europejskiej. Poza szczegółowymi analizami dotyczącymi najbardziej groźnych gazów i substancji w powietrzu, powstała lista 386 najbardziej zanieczyszczonych miast. Pierwszą dziesiątkę okupują wyłącznie miasta polskie i bułgarskie. Na trzeciej pozycji umieszczono Kraków i nie jest to wcale zaskoczenie, ponieważ od dłuższego czasu miasto pod Wawelem uważane jest za najbardziej skażone w Polsce i jedno z czołówki w Europie. Krakowianie średnio przez 151 dni w roku (5 miesięcy) wdychają powietrze, którego jakość przekracza dopuszczalne normy. Wśród polskich miast w pierwszej dziesiątce znaleźć można również Nowy Sącz (126 dni), Gliwice (125 dni), Zabrze (125 dni), Sosnowiec (124 dni) i Katowice (123 dni), stan na 2014 r.

20. W ostatnich dwóch dekadach XX w. kraje Unii rozwijały się w tempie 2,3%, a USA osiągnęło w tym okresie średnio 3,3% poziom wzrostu gospodarczego. W konsekwencji poziom życia, liczony jako PKB na jednego mieszkańca, w UE wynosi 70% amerykańskiego.

21. W Europie stopa zatrudnienia wynosi 64% ludności w wieku produkcyjnym, podczas gdy za oceanem ten wskaźnik wynosi 75%. Europejskie firmy tworzą mniej miejsc pracy, a plagą rynków pracy jest długotrwałe bezrobocie strukturalne i dobrowolne.

22. Europa już dawno przestała być kuźnią postępu technologicznego. Jedynie 17% unijnego eksportu to produkty wysokiej techniki, w Stanach Zjednoczonych ten wskaźnik wynosi 25%. Na działalność B+R państwa europejskie przeznaczają przeciętnie o ponad 30% mniej środków finansowych od Amerykanów.

CELE UNII EUROPEJSKIEJ

Unia wyznaczyła sobie konkretny plan obejmujący pięć ambitnych celów – w zakresie zatrudnienia, innowacji, edukacji, włączenia społecznego oraz zmian klimatu i energii, które należy osiągnąć do 2020 r.:

1. Zagwarantowanie 75-procentowego poziomu zatrudnienia osób w wieku 20–64 lata.

2. Doprowadzenie do tego, by 3 proc. PKB UE inwestowane było w badania i rozwój technologiczny.

3. Ograniczenie emisji gazów cieplarnianych o 20 lub nawet 30 proc. w stosunku do poziomu z 1990 r. przez zaspokojenie naszego zapotrzebowania na energię w 20 proc. ze źródeł odnawialnych i zwiększenie naszej efektywności energetycznej o 20 proc.

4. Ograniczenie odsetka uczniów przedwcześnie kończących edukację do poziomu poniżej 10 proc., przy zwiększeniu odsetka osób w wieku 30–34 lat posiadających wyższe wykształcenie, do co najmniej 40 proc.

5. Zmniejszenie liczby osób zagrożonych ubóstwem lub wykluczeniem społecznym o 20 mln.

Każde państwo UE przyjęło własne krajowe cele w tych obszarach, a przywódcy UE uzgodnili szereg konkretnych działań, do podjęcia zarówno na szczeblu unijnym, jak i krajowym. Ustalili oni również najistotniejsze obszary działania, które ich zdaniem mogą stać się nowym motorem wzrostu gospodarczego i zatrudnienia.

Obszarom tym poświęcono siedem inicjatyw przewodnich:

1. „Unia innowacji” – poprawienie warunków i dostępu do finansowania badań naukowych i innowacji, aby nowatorskie pomysły zamieniały się ostatecznie w produkty i usługi, które pobudzają wzrost gospodarczy i sprzyjają tworzeniu miejsc pracy.

2. „Mobilna młodzież” – poprawienie rezultatów systemów kształcenia oraz ułatwianie młodym ludziom wejścia na rynek pracy. Służą temu m.in. programy studiów, kształcenia i szkolenia finansowane przez UE, jak również platformy pomagające młodym ludziom poszukującym pracy znalezienie pracodawcy na terytorium UE.

3. „Agenda cyfrowa dla Europy” – przyśpieszenie tempa wdrażania szybkiego internetu oraz technologii informacyjnych i komunikacyjnych.

4. „Europa efektywnie korzystająca z zasobów” – doprowadzenie do sytuacji, w której wzrost gospodarczy nie będzie odbywał się kosztem zasobów naturalnych. Inicjatywa sprzyja przechodzeniu na gospodarkę niskoemisyjną, intensywniejszemu korzystaniu z odnawialnych źródeł energii, rozwojowi technologii ekologicznych oraz modernizacji sektora transportowego. Ma się również przyczyniać do zwiększania efektywności energetycznej.

5. „Polityka przemysłowa w erze globalizacji” – poprawa otoczenia biznesowego, w szczególności dla MŚP, np. przez pomaganie im w uzyskaniu kredytu i ograniczanie biurokracji. Wspiera ona również rozwój solidnej i trwałej bazy przemysłowej, zdolnej do innowacji i konkurowania w skali globalnej.

6. „Program na rzecz nowych umiejętności i zatrudnienia” – modernizacja rynków pracy i zwiększenie potencjału pracowników przez umożliwienie im opanowania nowych umiejętności oraz zwiększenie elastyczności i bezpieczeństwa w środowisku pracy. Ma ona również ułatwić pracownikom poszukiwanie pracy na terytorium UE, by oferta zatrudnienia w większym stopniu odpowiadała zapotrzebowaniu.

7. „Europejski program walki z ubóstwem” – zagwarantowanie spójności społecznej i terytorialnej przez pomaganie osobom biednym i wykluczonym w uzyskaniu dostępu do rynku pracy i w aktywnym udziale w życiu społeczeństwa.

Od początku kryzysu Komisja Europejska stawiała sobie za cel wspieranie konkurencyjności i powrotu europejskich gospodarek na ścieżkę wzrostu.

Inicjatywa przewodnia „Unia innowacji” ma na celu ustanowienie w Europie jeszcze ściślejszego powiązania badań i innowacji z tworzeniem miejsc pracy, co stanowi niezbędny warunek szybkiego wyjścia z obecnego kryzysu gospodarczego. Każde euro zainwestowane w unijne badania prowadzi do wzrostu wartości dodanej w przemyśle na poziomie 7–14 euro, a przeznaczenie 3 proc. PKB UE na badania i rozwój do 2020 r. mogłoby doprowadzić do utworzenia 3,7 mln miejsc pracy oraz wzrostu PKB w skali rocznej o prawie 800 mld euro do 2025 r.

INNOWACJA, najczęściej powtarzane słowo w funduszach z UE.

We współczesnym świecie innowacje stanowią rdzeń nowoczesnych strategii wzrostu gospodarczego, rozwoju firm i kształtowania dobrobytu narodów.

W kontekście rosnącej roli innowacji w kształtowaniu międzynarodowej konkurencyjności, od lat obserwujemy sukcesywne słabnięcie gospodarki europejskiej względem Stanów Zjednoczonych.

Zjawisko innowacji jest nierozłącznie związane z pojęciem zmiany, nowości, reformy, czy też idei postrzeganej jako nowa. Za innowacje uważa się najróżniejsze fakty, procesy i zjawiska o charakterze technicznym, organizacyjnym, społecznym lub psychologicznym.

Innowacja to:

1. wprowadzenie do produkcji wyrobów nowych lub też udoskonalenie dotychczas istniejących,

2. wprowadzenie nowej lub udoskonalonej metody produkcji,

3. otwarcie nowego rynku,

4. zastosowanie nowego sposobu sprzedaży lub zakupów,

5. zastosowanie nowych surowców lub półfabrykatów,

6. wprowadzenie nowej organizacji produkcji.

Schumpeter (pojęcie innowacji wprowadził do nauk ekonomicznych w początkach ubiegłego stulecia) rozumiał innowacje jako tworzenie zmian fundamentalnych lub radykalnych, obejmujących transformację nowej idei lub technologicznego wynalazku w rynkowy produkt lub proces. Oznacza to, iż innowacja stanowi każdorazowo zmianę niepowtarzalną, jednorazową i nieciągłą.

Według Podręcznika Oslo Manual, dokumentu wydanego przez Organizację Współpracy Gospodarczej i Rozwoju (OECD), innowacja ma miejsce, gdy nowy lub ulepszony produkt zostaje wprowadzony na rynek albo nowy lub ulepszony proces zostaje zastosowany w produkcji, przy czym ów produkt i proces są nowe przynajmniej z punktu widzenia wprowadzającego je przedsiębiorstwa. W rozumieniu Podręcznika Oslo Manual innowacja techniczna oznacza obiektywne udoskonalenie właściwości produktu lub procesu bądź systemu dostaw w stosunku do produktów i procesów dotychczas istniejących.

W funduszach unijnych mówi się o innowacyjności:

1. wysokiej, poziom europejski lub międzynarodowy,

2. średniej, poziom krajowy,

3. niskiej, poziom regionalny lub lokalny.

Występuje ona wtedy gdy technologia jest stosowana nie dłużej niż 3 lata.

Rodzaje innowacji:

1. Innowacja produktowa oznacza wprowadzenie na rynek przez dane przedsiębiorstwo nowego towaru lub usługi, lub znaczące ulepszenie oferowanych uprzednio towarów lub usług w odniesieniu do ich charakterystyk lub przeznaczenia. Ulepszenie może dotyczyć charakterystyk technicznych, komponentów, materiałów, wbudowanego oprogramowania, bardziej przyjaznej obsługi przez Użytkownika oraz innych cech funkcjonalnych.

2. Innowacja procesowa oznacza wprowadzenie do praktyki w przedsiębiorstwie nowych, lub znacząco ulepszonych, metod produkcji lub dostaw.

3. Innowacja marketingowa oznacza zastosowanie nowej metody marketingowej obejmującej znaczące zmiany w wyglądzie produktu, jego opakowaniu, pozycjonowaniu, promocji, polityce cenowej lub modelu biznesowym, wynikającej z nowej strategii marketingowej przedsiębiorstwa.

4. Innowacja organizacyjna oznacza zastosowanie w przedsiębiorstwie nowej metody organizacji jego działalności biznesowej, nowej organizacji miejsc pracy lub nowej organizacji relacji zewnętrznych.

5. Definicja innowacyjności w Programie Operacyjnym Innowacyjna Gospodarka (2007-2013)

6. Innowacyjność, to wdrożenie nowości do praktyki gospodarczej: nowego lub znacząco ulepszonego rozwiązania w odniesieniu do produktu (towaru lub usługi), procesu, marketingu lub organizacji. Innowacyjne rozwiązanie może być wynikiem własnej działalności B+R przedsiębiorstwa, współpracy z innymi przedsiębiorstwami i instytucjami lub może być wynikiem zakupu wiedzy w postaci niematerialnej lub materialnej. Przedsiębiorstwem innowacyjnym jest takie przedsiębiorstwo, w którym w przyjętym okresie obserwacji dokonano innowacji. Zgodnie z powyższą definicją, nie jest przedsiębiorstwem innowacyjnym takie, które dysponuje pewną wysoką technologią i sprzedaje ją innym przedsiębiorstwom, ale nie rozwija jej.

INTELIGENTNA SPECJALIZACJA

to nowa koncepcja polityki Unii Europejskiej wobec regionów. Strategia Europa 2020 zakłada wspieranie inteligentnej specjalizacji, tzn. innowacyjnego rozwoju poszczególnych regionów czerpiących korzyści z tego, co stanowi o ich specyfice i wyjątkowości. Analiza wytycznych Strategii Europa 2020 realizowanych przez inteligentne specjalizacje regionalne dostarczyła następujących wniosków:

1. Strategia Europa 2020 zakłada wspomaganie rozwoju gospodarczego opartego na inteligentnych specjalizacjach regionalnych.

2. Posiadanie inteligentnej specjalizacji będzie warunkowało możliwość pozyskania funduszy europejskich w perspektywie finansowej Unii Europejskiej 2014-2020.

Inteligentne specjalizacje, będące odpowiedzią na problem rozproszenia środków przeznaczanych na interwencje w celu budowy innowacyjnej gospodarki, mają zapewnić najbardziej efektywny rozwój regionu.

3. Proces wyboru inteligentnych specjalizacji regionalnych powinien bazować na rzeczywistym potencjale regionu, wykorzystaniu jego mocnych stron, co przyczyni się do osiągnięcia przewagi konkurencyjnej.

Wdrożenie inteligentnej specjalizacji powinno prowadzić do poprawy konkurencyjności regionów.

KRAJOWE INTELIGENTNE SPECJALIZACJE

1. ZDROWE SPOŁECZEŃSTWO.

2. BIOGOSPODARKA ROLNO-SPOŻYWCZA, LEŚNO-DRZEWNA I ŚRODOWISKOWA.

3. ZRÓWNOWAŻONA ENERGETYKA.

4. SUROWCE NATURALNE I GOSPODARKA ODPADAMI.

5. INNOWACYJNE TECHNOLOGIE I PROCESY PRZEMYSŁOWE (W UJĘCIU HORYZONTALNYM).

REGIONALNE INTELIGENTNE SPECJALIZACJE

przeczytaj więcej

OKREŚLENIE STATUSU MŚP

przeczytaj więcej

HARMONOGRAM NABORÓW WNIOSKÓW w 16 WOJEWÓDZTWACH

przeczytaj więcej

Wielkość unijnego budżetu, w rozbiciu na poszczególne kraje UE.

Mapa zanieczyszczenia powietrza pyłem zawieszonym (PM10). Czerwone kropki oznaczają miasta z największym stężeniem pyłu, a zielone najmniejszym. Dane: EEA.

Wysokość wsparcia w poszczególnych regionach.